မာတင္လူသာအေၾကာင္း

မာတင္လူသားကင္းပာာ  ဇန္န၀ါရီ ၁၅ ၊ ၁၉၂၉ခုနွစ္မွာေမြးဖြားၿပီး ၊ ေမြးတုန္းနာမည္က မိုက္ကဃ္လူသားကင္းၿဖစ္ၿပီး ေနာက္ေတာ့သူ ့နာမည္ကို  မာတင္လူသား
ကင္းလို ့ေၿပာင္းလဲခဲ့ပါတဃ္ ။  သူ ့အဘိုးပာာ Altantaၿပည္နဃ္မွာရွိတဲ့ Ebenzer Baptist ဘုရားေက်ာင္းမွာ မိသားစု ဘုန္းေတာ္ၾကီးအေနဲ ့၁၉၁၄ကေန ၁၉၃၁အထိ (၁၇ )နွစ္ၾကာေအာင္ စတင္လုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါတဃ္။ သူ ့အေဖကလည္းပဲ သူ ့အဘိုးေနရာမွာ မေသခင္အထိ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ပါတဃ္ ။ မာတင္လူသာကင္းပာာ သူ ့အေဖမေသမီ ၁၉၆၀ခုနွစ္အထိ ဘုရားေက်ာင္းရဲ  ့တြဲဖက္ဘုန္းေတာ္ၾကီးအၿဖစ္နဲ ့တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ပါတဃ္။
မာတင္လူသားကင္း ပာာ အမည္းေတြၾကီးပဲသီးသန္ ့တက္တဲ ့ Georgiaၿပည္နဃ္က ေက်ာင္းေတြမွာ မူလတန္းပညာကစတင္ ပညာသင္ၾကားခဲ့ၿပီး အသက္ ၁၅နွစ္မွာ အထက္တန္းေက်ာင္း  ေအာင္ခဲ့ပါတဃ္။  ၁၉၄၈မွာ B.A degreeကို  သူ ့အေဖေကာ ၊ သူ ့အဘိုးပါ ရရွိခဲ့တဲ ့Altantaၿပည္နဃ္ နီဂရိုး အဖြဲ ့အစည္းက ခြဲၿခားတည္ေထာင္ထားတဲ ့  Morehouse ေကာလိပ္က ေနရရွိခဲ့ပါတဃ္။


ခရစ္ဃာန္ဘာသာအေၾကာင္းကို သူ အၿဖဴ စီနီဃာစာသင္ခန္းရဲ ့ အတန္းေခါင္းေဆာင္အၿဖစ္  ေရြးခ်ဃ္ခံခဲ့ရတဲ ့Pennsylvaniaၿပည္နဃ္က Crozer ခရစ္ဃာန္ဘုန္းေတာ္ၾကီးေလ့က်င့္ေရးေကာလိပ္ မွာ (၃)နွစ္ေလာက္သင္ၾကားၿပီးတဲ့အခါ ၁၉၅၁မွာ B.D degree ခ်ီးၿမွင့္ၿခင္းခံခဲ့ရပါတဃ္။ Crozerေကာလိပ္ကအကူအညီနဲ ့ပဲ ၁၉၅၃မွာ မာတင္လူသားကင္းပာာ Boston Universityမွာ Doctorဘြဲ ့အတြက္ ဆက္လက္ပညာသင္ၾကားခဲ့ၿပီး ၁၉၅၅ခုနွစ္မွာ  Doctorဘြဲ ့ကိုရရွိခဲ့ပါတဃ္။ Bostonမွာေက်ာင္းတက္ေနတုန္းမွာပဲ Coretta Scott ( ကိုတာ စေကာ့ )နဲ ့ေတြ ့ၿပီး သူ နဲ ့ခ်စ္ၾကိဳက္ကာ လက္ထက္ခဲ့ၿပီး သား (၂)ေဃာက္ ၊ သမီး(၂)ေဃာက္ထြန္းကားခဲ့ပါတဃ္။


၁၉၅၄ခုနွစ္မွာ မာတင္လူသားကင္းပာာ Alabamaၿပည္နဃ္ ၊ Montgomeryမွာရွိတဲ ့Dexter Avenue Baptist ဘုရားေက်ာင္းရဲ ့ ဘုန္းေတာ္ၾကီးၿဖစ္လာခဲ့ပါတဃ္။
မာတင္ပာာ လူမည္းေတြကို ကာကြဃ္ေထာက္ပံ့တဲ ့ အဖြဲ ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေကာ္မတီရဲ ့  မန္ဘာတစ္ေဃာက္ၿဖစ္ၿပီး သူ ့လူမ်ိဳးအတြက္ဆိုင္တဲ ့ လူအခြင္ ့အေရးလႈပ္ရွားမႈေတြမွာ အရမ္းတက္ၾကြတဲ ့လူတစ္ေဃာက္ပါ ။  ၁၉၅၅ ၊ ဒီဇင္ဘာ လမွာေတာ့ ပထမဆံုး  နီဂရိုး အၾကမ္းမဖက္ဆႏၵၿပေရးအဖြဲ ့ရ ့ဲ ့့ေခါင္းေဆာင္ရာထူးကိုလဲ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ လက္ခံရဃူခဲ့ပါတဃ္ ။  ဘတ္စ္ကား သပိတ္ေမာက္မႈအေရးအခင္းမွာေၿပာခဲ့တဲ ့ မိန္ ့ခြန္းကို Gunnar Jahn ရဲ ့ ့ဂုဏ္ၿပဳတာကိုခံခဲ့ရပါတဃ္ ။ ဒီသပိတ္မႈပာာ ၃၈၂ရက္ၾကာေညာင္းခဲ့ၿပီး ၊ ဒီဇင္ဘာ ၂၁ရက္ ၊ ၁၉၆၅မွာေတာ့ အေမရိကန္ဗပာိုတရားရံုးခ်ဳပ္ကေန ဘတ္စ္ကားေပၚမွာ အမည္းေတြကို ခြဲၿခားဆက္ဆံတာပာာ တရားမ၀င္ တဲ့ဥပေဒၿဖစ္တဃ္ ၊  နီဂရိုးနဲ ့ အၿဖဴေတြ တစ္တန္းတည္းစီးေစလို ့ေၾကညာခဲ့ပါတဃ္ ။ ဒီသပိတ္ရက္ေတြအတြင္းမွာေတာ့ မာတင္ပာာ ဖမ္းဆီးခံထားရၿပီး၊ သူ ့အိမ္လည္းဗံုး အေဖာက္ခံရပါတဃ္။ ကိုဃ္ေရးကိုဃ္တာ အလြဲသံုးစားမႈနဲ ့လည္းတရား စြဲဆိုခံထားရပါတဃ္ ။ ဒါေပမဲ့ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ  နီဂရိုးေတြရဲ ့ပထမဆံုးဆႏၵၿပမႈရဲ ့ ေခါင္းေဆာင္အေနနဲ ့လည္း သိရွိလာခဲ့ပါတဃ္ ။
၁၉၅၇မွာေတာ့ လွ်င္ၿမန္စြာၾကီးထြားလာတဲ့  ဆႏၵၿပမႈေတြကို ဦးေဆာင္ကြပ္ကဲတဲ ့ ေတာင္ပိုင္း ခရစ္ဃာန္မ်ား ညီလာခံၾကီးရဲ ့ ေခါင္းေဆာင္အၿဖစ္ ေရြးခ်ဃ္တင္ေၿမွာက္ခံ ခဲ့ရပါတဃ္ ။ အဖြဲ ့ရဲ ့ စံၿပေခါင္းေဆာင္တစ္ေဃာက္ၿဖစ္ၿပီး ဆႏၵၿပတဲ ့နည္းလမ္းေတြကိုေတာ့ ဂႏၵီရဲ ့အၾကမ္းမဖက္နည္းလမ္းအတိုင္းလုပ္ေဆာင္ပါခဲ့တဃ္။  ၁၉၅၇ကေန ၁၉၆၈ ၊ ( ၁၁ )နွစ္ကာလအတြင္းမွာေတာ့ ကင္းပာာ ေၿခာက္ မီလီဃမ္ မိုင္ ခရီးထြက္ခဲ့ၿပီး တရားမမွ်တမႈေတြ ၊ ဆႏၵၿပပြဲေတြ မွာ အၾကိမ္(၂၅၀ )ထက္ မနည္း မိန္ ့ခြန္းေၿပာခဲ့ကာ  ဒီလိုအလုပ္ေတြမ်ားေနတဲ့ ကာလအတြင္းမွာပဲ စာအုပ္ ( ၅ )အုပ္တင္မက မေရမတြက္နိုင္တဲ့ ေဆာင္းပါးေတြလည္း ေရးသားခဲ့ပါတဃ္ ။  ဒီနွစ္ေတြၾကားထဲမွာပဲ Alabamaၿပည္နဃ္ ၊  Birminghamမွာ နီဂရိုးေတြ မဲေပးခြင့္ကိုပိတ္ပင္တဲ့ ဥပေဒအား   ဆႏၵၿပမႈကို  ဦးေဆာင္ခဲ့ပါတဃ္ ။  ၿမိဳ ့ေတာ္Washington D.C ကို လူ၂၅၀,၀၀၀ၿငိမ္းခ်မ္းစြာခ်ီတက္ဆႏၵၿပမႈကို ဦးေဆာင္ခဲ့ၿပီး သူ ့ရဲ ့နာမည္အၾကီးဆံုးမိန္ ့ခြန္း "က်ြန္ုပ္မွာအိပ္မက္ရွိတဃ္" ဆိုတာကို ေၿပာၾကားခဲ့ပါတဃ္ ။
သမၼတာ ဂ်ြန္အက္ဖ္ကေနဒီနဲ ့လည္း ေတြ ့ဆံုေဆြးေႏြးခဲ့ၿပီး  သမၼတာ လင္ဒြန္း ဘီ.ဂ်ြန္ဆန္ အတြက္လည္းလႈံေဆာ္ေပးခဲ့ပါတဃ္။ အၾကိမ္ (၂၀)ေက်ာ္အဖမ္းခံခဲ့ရၿပီး
အနည္းဆံုး ( ၄)ၾကိမ္ေလာက္ အဆဲခံခဲ့ရၿပီး ၊ ဂုဏ္ထူးေဆာင္ဘြဲ ့( ၅ )ခုအခ်ီးၿမွင္ ့ခံရကာ ၊ အဲ့ထဲက တစ္ခုကေတာ့  ၁၉၆၃ခုနွစ္ထုတ္ တိုင္းမ္ မဂၢဇင္းရဲ ဒီတစ္နွစ္ရဲ ့ အေကာင္း ဆံုးလူဆိုတဲ့ဆု ၿဖစ္ပါတဃ္ ။  သူပာာ အေမရိကန္ အမည္းေတြရဲ ့ သေကၤတ ေခါင္းေဆာင္တစ္ေဃာက္တင္မပာုတ္ပဲ  ကမာၻ ့သိနာမည္ေက်ာ္ၾကား ေခါင္းေဆာင္ တစ္ေဃာက္ပါ ၿဖစ္လာခဲ့ပါတဃ္ ။
အသက္ ၃၅နွစ္အရြဃ္မွာေတာ့ မာတင္လူသားကင္း ပာာ  နိုဗဃ္ဆုခ်ီးၿမွင့္ခံခဲ့ရၿပီး ကမာၻေပၚမွာ အသက္ငဃ္ဆံုး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနိုဗဃ္ဆုရွင္ၿဖစ္ခဲ့ပါတဃ္။
ဆုကေနရတဲ့ ေငြ ၅၄,၁၂၃ေဒၚလာကိုလည္း  လူ ့အခြင့္အေရးရပိုင္ခြင့္ဆိုင္ရာ လႈပ္ရွားမႈ အေရးအခင္းေတြ တိုးတက္ဖို ့ေနရာမွာ အသံုးခ်သြားမဃ္လို ့လည္း ေၾကညာခဲ့ပါတဃ္။
ဧပရဃ္ (၄)ရက္ ၊ ၁၉၆၈ခုနွစ္ရဲ ့ ညေနခင္းမွာေတာ့ Tennesseeၿပည္နဃ္၊ Memphisမွာရွိတဲ့ သူေနထိုင္တဲ့ မုိတဃ္ရဲ ့လသာေဆာင္ေပၚမွာမတ္တပ္ရပ္ၿပီး  ဆႏၵၿပမဲ ့  ၿမိဳ  ့ရဲ ့သန္ ့ရွင္းေရး အလုပ္သမားေတြကို မိန္ ့ခြန္းေၿပာေနတုန္းမွာပဲ လုပ္ၾကံခံခဲ့ရပါတဃ္။
နို၀င္ဘာလ ၂ရက္ ၊၁၉၈၃မွာေတာ့ သမၼတ Ronald Reaganက ကင္းကိုဂုဏ္ၿပဳတဲ့အေနနဲ ့ အမ်ားၿပည္သူရံုးပိတ္ရက္ ဆိုၿပီးလႊတ္ေတာ္ကို တင္သြင္းခဲ့ပါတဃ္ ။ ပထမဆံုး မာတင္လူသားကင္း ေန ့ကို ဇန္န၀ါရီ ၂၀ ၊ ၁၉၈၆ မွာစတင္က်င္းပခဲ့ၿပီး ေနာက္တက္တဲ့သမၼတ ေဂ်ာ ့ဒဗလ်ဴ ဘြတ္ရွ္ကေနၿပီးေတာ ့ ဇန္န၀ါရီလရဲ ့ သံုးပတ္ေၿမာက္ တနလာၤေန ့ ပာာ မာတင္လူသားကင္းလို ့ေၿပာင္းလဲသတ္ မွတ္ခဲ့တာ ၂၀၀၀ခုနွစ္ကစၿပီး ဃခုခ်ိန္ထိတိုင္ေအာင္ပါပဲ ။
မာတင္လူသားကင္းနွင္ ့သူဧ။္မိသားစု
လက္ထပ္မဂၤလာပြဲတုန္းက
သမၼတ ဂ်ြန္အက္ဖ္ကေနဒီနဲ  ့အိမ္ၿဖဴေတာ္မွာ ေတြ ့ဆံုေဆြးေႏြးစဥ္တံုးက
သူလုပ္ၾကံခံခဲ့ရတဲ ့Tennesseeၿပည္နဃ္၊ Memphis မွာရွိတဲ ့မိုတဃ္
မာတင္လူသားကင္းနွင္ ့သူဧ။္ဇနီး ကိုတာ စေကာ ့ရဲ ့အုတ္ဂူ
Washington D.Cမွာရွိတဲ ့သူ ့အမွတ္တရ ေက်ာက္တိုင္
သူ ရဲ ့ အေက်ာ္ၾကားဆံုး မိန္ ့ခြန္း "က်ြန္ေတာ့္မွာအိပ္မက္ရွိတဃ္" ဆိုတဲ့ ထဲက ေကာက္နႈတ္ခ်က္
" I have a dream"speech ကို http://www.youtube.com/watch?feature=player_detailpage&v=smEqnn...
မွာသြားေရာက္ ၾကည္ ့ရႈနားဆင္နိုင္ပါတဃ္ ။
                                http://www.nobelprize.org
၀ိ၀ိ