ေအာင္သန္း၏ေအာင္ဆန္းအပိုင္း(၄)

(၄)တကၠသိုလ္သမဂၢ၌

၁၉၃၄-ခုႏွစ္တြင္ ေအာင္ဆန္းသည္ အိုင္ေအစာေမးပြဲ ေအာင္ျမင္ၿပီးေနာက္ ေက်ာင္းသားႏိုင္ငံေရး ကို စတင္ေဆာင္ရြက္ပါသည္။ ထိုႏွစ္တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားမ်ားသမဂၢ (တကသ)အမႈေဆာင္ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ၀င္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ အေရြးခံရာ ေအာင္ဆန္းအေရြးမခံရပါ လူသိနည္းေသး သည့္ျပင္ ေက်ာင္းသားအမ်ားက သူ႔ကို ‘ဂြစာ’ဟုသာ အသိအမွတ္ျပဳထားၾကပါေသးသည္။
အေရြးမခံရေသာ္လည္း ေအာင္ဆန္းသည္ စိတ္ပ်က္မသြားပါ။ ေအာင္ဆန္းသည္ သေဘာထား ႀကီးသူေပတည္း။ မည္မွ်သေဘာထားသည္ကို ျမဴနီစီပယ္မင္းႀကီးေဟာင္း ဦးထြန္းအုန္း၏ ၁၉၆၁-ခုႏွစ္ ကမၻာ့ကေလးမ်ားေန႔ ၁၃-၂-၆၁ သ၀ဏ္လႊာကိုဖတ္ရႈျခင္းအားျဖင့္ သိႏိုင္ပါသည္။
ဦးထြန္းအုန္းက ကေလးမ်ားထံပို႔သည့္ ‘ဦးေလးထြန္းအုန္း၏စကားလက္ေဆာင္’ဟူေသာ သ၀ဏ္လႊာ၌ ေအာက္ပါအတိုင္းေဖၚျပထားပါသည္။
“ပထမဦးဆုံး ဦးေလးအေနနဲ႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကို သတိရတာကေတာ့ ၁၉၃၄-ခုႏွစ္ကဘဲ။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္မွာ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသာမ်ားသမဂၢ အမႈေဆာင္ေရြးေကာက္ပြဲလုပ္တယ္ ဒီအခါမွာ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္း၊ ဦးသိန္းေဖျမင့္တို႔အဖြဲ႕တစ္ခုဖြဲစည္းၿပီး ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္ၾကတယ္ ‘ကိုေအာင္ဆန္းကိုမဲထည့္ပါ က်ဳပ္တို႔တာ၀န္ယူပါတယ္’တ့ဲ၊ ဦးေလးကျပန္ေျပာလိုက္တယ္ ‘ဒါေလာက္ရႈသိုးေနတ့ဲ လူကိုမဲထည့္လိုက္လို႔ ဘယ္ျဖစ္မလဲ မထည့္ႏိုင္ဘူးဗ်ာ’လို႔ ဦးေလးျပန္ေျပာလိုက္တယ္၊ ဒီအခါမွာ သူတို႔က ခင္ဗ်ားေတာ္ေတာ္ ေခါင္းမာတ့ဲလူဘဲလို႔ မွတ္ခ်က္ခ်ၿပီး လက္ေလွ်ာ့သြားၾကတယ္ မဲေရတြက္ၿပီးတ့ဲညေနကို ကိုေအာင္ဆန္းဟာ ဦးေလးရဲ႕အခန္းကိုေရာက္လာတယ္။ ခပ္လွမ္းလွမ္းကတဲက သူကရယ္ေမာၿပီး လွမ္းေျပာလိုက္ တယ္ ‘ကိုထြန္းအုန္း ကၽြန္ေတာ္အေရြးမခံရဘူးဗ်ာ့ ဟဲ ဟဲ ဟဲ’ တ့ဲ။ အနားေရာက္လာေတာ့ ဦးေလးကကုလားထိုင္ထိုးေပးၿပီး ‘ခင္ဗ်ားစိတ္ဆိုခ်င္ဆိုး ခင္းဗ်ားကို ကၽြန္ေတာ္မဲမထည့္ခ့ဲဘူး’ လို႔ ေျပာလိုက္ေတာ့ သူကအားရပါးရရယ္ေမာၿပီး ‘ဒါမ်ဳိးမွကၽြန္ေတာ္ႀကိဳက္တာ။ မဲတန္ဘိုးဆိုတာ အ့ဲဒီလိုထားရတယ္ဗ်။ အေရြးမခံရတာ ခံရတာက အေရးမႀကီးပါဘူး အျပင္လူအေနနဲ႔လည္း ေက်ာင္းသားကိစၥေတြ တၿပဳံတေခါင္းႀကီးလုပ္ႏိုင္ပါတယ္ တိုင္တိုင္ပင္ပင္နဲ႔ ဆက္ေဆာင္ရြက္ ႀကတာေပါ့ဗ်ာ။’ စသည္ျဖင့္ သုံးနာရီေလာက္ စကားလက္ဆုံက်ၿပီး သူငယ္ခ်င္းလုပ္ေဖာ္ေဆာင္ ဘက္အျဖစ္ ရင္းႏွီးသြားၾကတယ္။”
“၁၉၄၅-၃၆ခုႏွစ္က်ေတာ့လဲအမႈေဆာင္မ်ားအျဖစ္ တင္ေျမာက္ခံၾကရတ့ဲအခါ၊ ေက်ာင္းသား ကိုေအာင္ဆန္းဟာ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးအေနနဲ႔ အလုပ္သိပ္လုပ္ျပခ်င္တယ္ ဒါေပမ့ဲ လုပ္ေဖၚကိုင္ဖက္ေတြက သူ႔ရဲ႕ဆက္ဆံမႈကို အားမရေသးတ့ဲအတြက္သူ႔ရဲစြမ္းရည္ကို ကေလာင္ ျဖင့္ျပေစဖို႔ အိုးေ၀မဂၢဇင္း အယ္ဒီတာတာ၀န္အျဖစ္ တာ၀န္ယူေစတယ္ လုပ္ျပခ်င္တာမလုပ္ရလို႔ သူစိတ္ေကာက္သြားသလား၊ မေကာက္ပါဘူး၊ ထားတ့ဲေနရာက သူ႔စြမ္းရည္ကိုျပၿပီး ေက်ာင္းသား ကိစၥအ၀၀ကို ေဆာင္ရြက္ခ့ဲပါတယ္၊ သာမန္အားျဖင့္သာဆိုရင္ ငါေတာ္ရဲ႕သားနဲ႔ ငါ့ကိုေနရာမေပးရ ေကာင္းမလားဆိုၿပီး စိတ္လိုက္မာန္ပါဂြလုပ္မွာဘဲ။
ဒါတင္လား မဟုတ္ေသးပါဘူး၊ လူေလးတို႔ေသေသခ်ာခ်ာ နားေထာင္မွတ္ထားေနာ္ ဦးေလးတို႔ ၁၉၃၆-ခုႏွစ္ သပိတ္ေမွာက္ၿပီးတ့ဲေနာက္ပိုင္းမွာေတာင္ သူ႔ကိုတကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားမ်ားက သမဂၢဥကၠ႒ေနရာကို မေပးေသးဘဲ ျပင္ပေက်ာင္းသားႀကီးတစ္ေယာက္ကို ဥကၠ႒၊ သူ႔ကို ဒုတိယဥကၠ႒ေနရာမွာထားၿပီး ေဆာင္ရြက္ေစၾကတယ္။ ဒီလိုလုပ္လည္း သူဟာဘယ္သူ႔ကိုမွ စိတ္ကြက္ျခင္း၊ မင္းသားႀကီးမလုပ္ရလို႔ ပတ္မႀကီးကိုထိုးေဖါက္မယ္ေဟ့ ဆိုတ့ဲစိတ္မ်ဳိးမထားဘဲ သေဘာထားႀကီးစြာ ၾကည္ျဖဴစြာ လုပ္ေဖၚလုပ္ဖက္မ်ား စီစဥ္ေပးတ့ဲအတိုင္း စြမ္းစြမ္းတမန္ လုပ္ျပျပန္ပါတယ္။”
“ဒီလိုျမင့္ျမတ္တ့ဲစိတ္ထားေတြေၾကာင့္ ျမန္မာအမ်ဳိးသားေခါင္းေဆာင္တင္မက ကမၻာကပါ အသိအမွတ္ျပဳရတ့ဲ ေခါင္းေဆာင္ႀကီးျဖစ္ခ့ဲပါတယ္။ လူေသေပမ့ဲ သူ႔အမည္ဟာမေသဘဲ ရာဇ၀င္မွာ အျမဲမွတ္တမ္းတင္ထားေတာ့မယ္ဆိုတာ ကေလးတို႔သိၾကတယ္”
ဦးထြန္းအုန္းသည္ ေက်ာင္းသားဘ၀မွစ၍ နယ္ခ်ဲ႕ေတာ္လွန္ေရး ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရးတို၌ ေအာင္ဆန္းႏွင့္အတူ လက္တြဲေဆာင္ရြက္ခ့ဲသူျဖစ္ပါသည္။ ေအာင္ဆန္း၏ စိတ္ေနသေဘာထား ကို ခေရေစ့တြင္းက်သိသူျဖစ္ပါသည္။
၁၉၃၅-၃၆ခု တ-က-သ အမႈေဆာင္ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ေအာင္ဆန္းအေရြးခံရပါသည္။ တကသ၏ အာေဘာ္ျဖစ္ေသာ အိုးေ၀မဂၢဇင္း အယ္ဒီတာအျဖစ္ တာ၀န္ယူေဆာင္ရြက္ရပါသည္။ ထိုႏွစ္ တ-က-သ သည္ အတက္ၾကြဆုံး အျပင္းထန္ဆုံးျဖစ္ပါသည္။ တက္ၾကျပင္းထန္သည္ႏွင့္ အမွ် မ်က္ႏွာျဖဴမ်ား ႀကီးစိုးေနေသာ တကၠသိုလ္အာဏာပိုင္မ်ား၏ ဖိႏွိပ္မႈကိုလည္း ခံရပါသည္။
တကၠသိုလ္ေက်ာင္းအုပ္ မစၥတာဆေလာ့စ္ (D.J Sioss)သည္ သာမန္ေက်ာင္းအုပ္မွ်သာ မကဘဲ၊ အစိုးရပိုင္းတြင္ အလြန္၀င္ဆန္႔သူျဖစ္ပါသည္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးသမားတပိုင္းလည္းျဖစ္သည္ ဟု ဆိုႏိုင္ပါသည္။ ျမန္မာေက်ာင္းသားကေလးမ်ား ၿဗိသိသွ်အစိုးရကို အထင္ႀကီး၍ ေၾကာက္ရြံရုိေသလာေအာင္ ပုံသြင္းေပးလိုသူျဖစ္ပါသည္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ဆိုလွ်င္ ျမန္မာလူမ်ဳိးတို႔အား ကၽြန္စိတ္သြင္းေပးလိုသူျဖစ္ပါသည္။ မိမိႀကိဳးဆြဲတိုင္း ကသည့္ေက်ာင္းသား မ်ားအား အခြင့္ေရးေပးသေလာက္ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ရွိသည့္ ေက်ာင္းသားမ်ားကို ဖိႏွိပ္သူျဖစ္ပါသည္။ မတရားအခြင့္ေရးယူလိုေသာ (၀ါ)ကၽြန္စိတ္ရိွေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားသည္ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးထံ၌ မ်က္ႏွာလိုမ်က္ႏွာရ လုပ္တတ္ၾကပါသည္။ ထိုေက်ာင္းသားမ်ား အိုင္စီအက္စ္၊ ဘီစီအက္စ္၊ စသည့္ရာထူးႀကီးမ်ားရေအာင္ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးကလည္း ကူညီေပးတတ္ပါသည္။
အျခားေက်ာင္းဆရာမ်ားသည္လည္း ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးကိုအတုယူကာ အလြန္ၿဗဴရိုကရက္ ဆံၾကသည္။ ေက်ာင္းသားမ်ားႏွင့္ဆက္ဆံရာတြင္ ဆရာတပည့္သေဘာမ်ဳိးမထားဘဲ ကၽြန္သခင္သေဘာမ်ဳိးျဖင့္ ဆက္ဆံၾကပါသည္။ ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္သည္ ေက်ာင္းတက္ခ်ိန္ စာရင္းေခၚရာ၌ (ဆာ)ထည့္၍မေခၚမိသျဖင့္ ေက်ာင္းထုတ္ခံရပါသည္။ မ်က္ႏွာျဖဴပါေမာကၡ တစ္ဦးကမူ “မင္းတို႔ကကၽြန္လူမ်ဳိးငါကသခင္လူမ်ဳိး ငါ့ျပန္မေျပာႏွင့္”ဟုပင္ ေမာက္မာစြာေျပာဆို ဘူးပါသည္။
ဤအေတာအတြင္း တ-က-သ အစည္းေ၀းတစ္ခု၌ဥကၠ႒ကိုႏု(၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္းဦးႏု)က “သမဂၢအေပၚတြင္လည္းေကာင္း မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ရွိေသာေက်ာင္းသားမ်ား အေပၚတြင္လည္းေကာင္း အစိုးရကႏွိမ္လိမ့္မည္”ဟု ေဟာမိသျဖင့္ တကၠသိုလ္အာဏာပိုင္မ်ားက ကိုႏုကိုေက်ာင္းမွထုတ္ျပစ္ လိုက္ၾကပါသည္။ ထိုအခါေက်ာင္းသားမ်ား၏မေက်နပ္မႈသည္ တစ္ေန႔ထက္တစ္ေန႔ ျမင့္တက္လာပါသည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ တ-က-သ၏အာေဘာ္ျဖစ္ေသာ ‘အိုးေ၀မဂၢဇင္း’တြင္ (A hell hound at large လြတ္ေနေသာငရဲေခြးႀကီးတစ္ေကာင္) ဟူေသာ ေဆာင္းပါးတစ္ခုပါလာပါသည္။ ထိုေဆာင္းပါးတြင္ တကၠသိုလ္အရာရွိတစ္ေယာက္အေၾကာင္းကို ေစာင္းပါးရိပ္ျခည္ ေဖၚျပထားပါသည္။
အာဏာမာန္ယစ္ေနေသာ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးသည္ အိုးေ၀မဂၢဇင္း အယ္ဒီတာ ျဖစ္ေသာ ေအာင္ဆန္းကိုေခၚ၍ ေဆာင္းပါးရွင္ကို ထုတ္ေဖၚေျပာဆိုရန္ ေတာင္းဆိုပါသည္။ ေဆာင္းပါးရွင္နာမည္ကို ထုတ္ေဖၚေျပာဆိုလွ်င္ ေအာင္ဆန္းကို မည္သို႔မွ် အေရးမယူဟုလည္း ေျပာလိုက္ပါေသးသည္။ အမွန္မွာ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးသည္ ေဆာင္းပါးရွင္မည္သူမည္၀ါျဖစ္သည္ကို ရိပ္မိေသာ္လည္း တာ၀န္ခံအယ္ဒီတာ၏ အတည္ျပဴခ်က္ကို ရယူလိုသျဖင့္ ေအာင္ဆန္းကို ေခၚ၍ေမးျခင္းျဖစ္ပါသည္။
ေခ်ာ့၍လည္းမေပ်ာ့ ေခ်ာက္၍လည္းမေၾကာက္တတ္ေသာ ေအာင္ဆန္းသည္ “အယ္ဒီတာတို႔မည္သည္ ေဆာင္းပါးရွင္မ်ား၏ အမည္ကို ထုတ္ေဖၚေျပာဆိုရိုးထုံးစံမရွိ။ ခင္ဗ်ားတို႔လုပ္ခ်င္သလိုလုပ္ၾက၊ ထုတ္ေဖၚမေျပာႏိုင္”ဟု ျပန္ေျပာ၍ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးအခန္းမွ ထြက္ခ့ဲပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ တကၠသိုလ္အာဏာပိုင္မ်ားသည္ ေအာင္ဆန္းကိုေက်ာင္းမွထုတ္ရန္ စီစဥ္ၾကပါသည္။
ထိုအခ်ိန္တြင္ ကၽြန္ေတာ္သည္ ဘီေအေအာင္သျဖင့္ ေက်ာင္းမွထြက္၍ အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ ထုတ္ေ၀သည့္ တစ္ခုတည္းေသာ ၀ံသာႏုသတင္းစာျဖစ္သည့္ ‘နယူဘာမား’(The New Burma) တြင္ လက္ေထာက္အယ္ဒီတာအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ေနပါသည္။
၁၉၃၆-ခု ေဖေဖၚ၀ါရီလ ၂၅-ရက္ေန႔ထုတ္ သတင္းစာမ်ားတြင္ ‘ကိုေအာင္ဆန္းကိုလည္း ေက်ာင္းထုတ္လိမ့္မည္’ဟူေသာသတင္းကို ဖတ္ရၿပီးေနာက္ ကၽြန္ေတာ္သည္ တ-က-သသို႔ သြားပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္ေရာက္သြားခ်ိန္တြင္ ေက်ာင္းသာထုအစည္းေ၀းက်င္းပရန္ စီစဥ္ေနၾကပါသည္။ မေက်နပ္မႈ နစ္နာမႈအမ်ဳိးမ်ဳိးႏွင့္ ရင္ဆိုင္ေနၾကရေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားသည္ “သပိတ္ေမွာက္မယ္ကြ”ဟု ေၾကြးေၾကာ္ၾကကာ တ-က-သခန္းမသို႔ တဖြဲဖြဲ ေရာက္ရွိလာၾကပါသည္။ ဥကၠ႒ကိုႏုႏွင့္အခ်ဳိ႕တ-က-သေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ ေက်ာင္းသားထုတစ္ရပ္လုံး သပိတ္ေမွာက္ ျခင္းကိုမလိုလား၊ မိမိတို႔အမႈေဆာင္မ်ားသာ စာေမးပြဲကို သပိတ္ေမွာက္မည္ဟုဆုံးျဖတ္ထား ၾကပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ႏိုးၾကားတက္ၾကြေနေသာ ေက်ာင္းသားထု၏ ေတာ္လွန္ေရးစိတ္ဓာတ္ကို မည္သူတားႏိုင္အ့ံနည္း။
အစည္းအေ၀းတြင္ အျခားပုဂိၢဳလ္ တစ္ေယာက္ႏွစ္ေယာက္ေလာက္ စကားေျပာၿပီးေသာအခါ ေအာင္ဆန္းထပါသည္ ပရိသတ္၏ၾသဘာသံကား နားကြဲလုမတတ္ ျမည္ဟည္းသြားပါသည္။ ျမန္မာဘာသာျဖင့္ေျပာရန္ စလိုက္ရာ ကုလားေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္က “အဂၤလိပ္လိုေျပာပါ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ျမန္မာစကား ေကာင္းေကာင္းနားမလည္ဘူး”ဟု ေျပာသျဖင့္ ေအာင္ဆန္းသည္ အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ ေျပာရပါေတာ့သည္။
ထိုေန႔က ေအာင္ဆန္း၏ေျပာဆိုပုံသည္ အထက္တြင္ေဖၚျပခ့ဲေသာ စကားရည္လုပြဲ၌ ေျပာဆိုပုံႏွင့္ ဆီႏွင့္ေရကြာဘိသက့ဲသို႔ ကြာျခားေနပါသည္။ အဂၤလိပ္စကားကို ေရေရလည္လည္ ႏုိင္ႏိုင္နင္းနင္း ေျပာဆိုႏုိင္ရုံမက အခ်က္အလက္မ်ားသည္လည္း ထိလွမိလွရကား ၾကားရသူမ်ားအဖို႔ ၾကက္သီးေမႊးညွင္းထစရာပင္။
ေလးႏွစ္(၁၉၃၂ခုမွ ၁၉၃၆)အတြင္း ေအာင္ဆန္း၏တိုးတက္မႈသည္ ခ်ီးက်ဴးေလာက္ေပသည္။ ေအာင္ဆန္းတိုးတက္လာသည္မွာ အျခားေၾကာင့္မဟုတ္ ေအာင္ဆန္းသည္ ေက်ာင္းပိတ္ရက္မ်ား အတြင္း အလကားမေနဘဲ အက္ခ္မန္းဘာ့ခ္(Edmund Burke)ဒစ္စ္ေရလီ(Disraeli)စေသာ အဂၤလိပ္ပါလီမန္ ရာဇ၀င္တြင္ ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားခ့ဲသည့္ ပုဂၢိဳလ္ႀကီးမ်ား၏ မိန္ခြန္းမ်ားကို အလြတ္ေလာက္နီးနီးရေအာင္ ဖတ္ထားေသာေၾကာင့္ျဖစ္ေပသည္။
ေက်ာင္းသာေလးငါးေယာက္ေလာက္ စကားေျပာၿပီးေသာအခါ အားလုံးတညီတညြတ္တည္း တကၠသိုလ္ကိုသပိတ္ေမွာက္ရန္ ဆုံးျဖတ္လိုက္ၾကေလသည္။ အခ်ဳိ႕ေက်ာင္းသားမ်ားသည္ စိတ္မရွည္ႏိုင္ေတာ့ဘဲ “ဘာေလရွည္ေနတာလဲ ျမန္ျမန္ဆင္းၾက”ဟု ဟစ္ေအာင္၍ အသင့္ေစာင့္ေနေသာ ဘတ္စ္ကားမ်ားေပၚသို႔ ေျပးတက္ၾကပါသည္။ ထို႔ေနာက္တကၠသိုလ္နယ္ေျမကို လွည့္ပတ္ကာ ေၾကြးေၾကာ္သံမ်ားေၾကြးေၾကာ္ၿပီးေနာက္ သပိတ္စခန္းျပဳလုပ္မည့္ ေရႊတိဂုံဘုရားသို႔ ခ်ီတက္ၾကပါသည္။ ေက်ာင္းသူအခ်ဳိ႕လည္း လိုက္ပါလာၾကပါသည္။ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီ၏ ‘အေခ်ာ္မ်ား’ ကားသပိတ္ေမွာက္မည့္သူမ်ားကို ေလွာင္ေျပာင္၍ေနရစ္ခ့ဲၾကပါသည္။ အခ်ဳိ႕မျပတ္သားေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားသည္လည္း ေရႊတိဂုံဘုရားေရာက္ၿပီးမွ ေက်ာင္းသို႔ျပန္သြားၾကပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ၄င္းတို႔ဦးေရမွာ မမ်ားလွေပ။
သပိတ္အင္အားသည္ အားရဖြယ္ေကာင္းပါသည္။ ေက်ာင္းသားမ်ား၏ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ႏွင့္ ရဲေဘာ္စိတ္တို႕သည္ ခ်ီးက်ဴးေလာက္ေပသည္။ မ်ဳိးခ်စ္ပုဂၢိဳလ္မ်ားႏွင့္ အမ်ဳိးသားသတင္းစာမ်ားက လည္း သပိတ္သမားမ်ားကို အားေပးကူညီၾကပါသည္။ နာမည္ေက်ာ္ကာတြန္းဆရာႀကီး ေရႊတေလးေခၚ ဦးဘကေလးက သတင္းစာတစ္ေစာင္တြင္ ကာတြန္းေရးဆြဲၿပီး
“မာစတာ ဆေလာ့တ့ဲဆရာ
အာဏာပါဏာျပခ့ဲတာ
သပိတ္ကိုညီညီညာညာ
ေမွာက္လိုက္ၾကစိုဒီတစ္ခါ။”
စသည္ျဖင့္ေဖၚျပလိုက္ပါသည္။
အတက္ၾကြဆုံး သပိတ္ေမွာက္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ားတြင္ ေအာင္ဆန္းပါ၀င္ခ့ဲသည္ကို
အထူးေဖၚျပရန္လိုမည္မထင္ပါ။ ထိုသို႔ပါ၀င္ခ့ဲသည့္အတြက္ ေအာင္ဆန္းသည္ထိုႏွစ္စာေမးပြဲ(ဘီ-ေအ
အထက္တန္းစာေမးပြဲ)ကို မေျဖႏိုင္ဘဲ ေနာက္ႏွစ္၁၉၃၇ မွာမွေျဖဆိုရပါသည္။ တနည္းအားျဖင့္ဆိုလွ်င္
ေအာင္ဆန္းအဖို႔ တစ္ႏွစ္ပုတ္သြားပါသည္။ အခ်ဳိ႕သပိတ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ေက်ာင္းသားလုထုေရွ႕
တြင္ လက္သီးလက္ေမာင္းတန္း၍ အာေဘာင္အာရင္းသန္သန္ျဖင့္ ေဟာေျပာၾကေသာ္လည္း
ကြယ္ရာတြင္ စာခိုးက်က္ၾကသည္ဟု သိရပါသည္။ ေအာင္ဆန္းသည္ကား မည္သည့္အခါမွ
လုပ္ငန္းအေပၚတြင္လည္းေကာင္း ရဲေဘာ္ရဲဘက္မ်ားအေပၚတြင္လည္းေကာင္း သစၥာမေဖါက္ေခ်။
တကၠသိုလ္သပိတ္သည္ ဟိုက္စကူးေက်ာင္းမ်ားသို႔လည္း ကူးစက္သြားေလသည္။
သပိတ္၏ေက်းဇူးေၾကာင့္ တကၠသိုလ္အာဏာပိုင္မ်ားသည္ ထုတ္ထားေသာေက်ာင္းသားမ်ားကို ျပန္၍
လက္ခံရသည့္ျပင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕တြင္လည္း ေက်ာင္းသားကိုစားလွယ္မ်ားကိုလက္ခံရပါ
ေတာ့သည္။အဂၤလိပ္လူမ်ဳိးေက်ာင္းအုပ္ မစၥတာဆေလာ့စ္ႏုတ္ထြက္သြားရ၍ ျမန္မာအမ်ဳိးသား
ဆရာႀကီးဦးေဖေမာင္တင္ ေက်ာင္းအုပ္ျဖစ္လာပါသည္။ ျမန္မာအမ်ဳိးသားမ်ားအေနျဖင့္ ပထမဆုံး
အႀကိမ္ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းအုပ္ျဖစ္ျခင္းေပတည္း။ ထို႔ျပင္ ၿဗိသိသွ်အစိုးရသည္ ေက်ာင္းသားကိစၥကို
လစ္လ်ဴရႈမထားရဲဘဲ တရား၀န္ႀကီးဆာဦးျမဘူးေခါင္းေဆာင္ေသာ စုံးစမ္းေရးေကာ္မရွင္တစ္ခုဖြဲ႕၍
တကၠသိုလ္အက္ဥပေဒျပင္ဆင္ရန္ စီစဥ္ရပါေတာ့သည္။ ထိုေကာ္မရွင္တြင္ ေက်ာင္းသားကိုယ္စား
လွယ္အျဖစ္ ေအာင္ဆန္း၀င္ေရာက္ေဆာင္ရြက္ရပါသည္။
အျခားအေရးႀကီးေသာရလဒ္တစ္ခုမွာ ေကာလိပ္ေက်ာင္းသားမ်ားႏွင့္ ဟုိက္စကူးေက်ာင္းသား မ်ား စည္းလုံးညီညြတ္လာ၍ ‘ျမန္မာႏိုင္ငံလုံးဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသားမ်ားသမဂၢ’ဟု ေပၚလာျခင္းျဖစ္ပါ သည္။ အထက္ေက်ာ္ကာရီကမူ တစ္ႏိုင္ငံလုံးအတိုင္းအတာျဖင့္ ေက်ာင္းသားအဖြဲ႕အစည္းဟူ၍ မရွိခ့ဲဘူးေပ။
ေအာင္ဆန္းသည္ထိုႏိုင္ငံလုံးဆုိင္ရာ ေက်ာင္းသားသမဂၢ၏ ဒုတိယဥကၠ႒၊ ေနာက္ႏွစ္တြင္ ဥကၠ
အျဖစ္ ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ျခင္းခံရပါသည္။
၁၉၃၆-ခုႏွစ္ ေက်ာင္းျပန္ဖြင့္ေသာအခါ ေအာင္ဆန္းသည္ တ-က-သ၏ဒုတိယဥကၠ႒ျဖစ္လာ
ပါသည္။ ဥကၠ႒မွာ ၀န္ႀကီးေဟာင္း အမ္ေအရာရွစ္ျဖစ္ပါသည္။ရာရွစ္သည္ ကုလားလူမ်ိဳးျဖစ္သျဖင့္
က်ဥ္းေျမာင္းေသာအမ်ဳိးသားေရးစိတ္ဓာတ္ရွိသည့္ ေက်ာင္းသားမ်ားက ရာရွစ္ကိုဥကၠ႒မတင္လိုၾကပါ။
အျမင္က်ယ္ေသာေအာင္ဆန္းကား ဘာသာမေရြး၊ လူမ်ဳိးမေရြး ထိုက္သင့္သည္ကို ေနရာေပးမည္ဆို
သည့္မူကို အၿမဲစြဲကိုင္ထားသည့္အတိုင္း ရာရွစ္ကိုဥကၠ႒တင္လိုသူျဖစ္ပါသည္။ ေအာင္ဆန္းသည္
ကုလားထိုင္လုလိုသည္မဟုတ္ပါ။ လုပ္ငန္းေအာင္ျမင္မႈတစ္ခုတည္းကိုသာ ေရွ႕ရႈသူျဖစ္ပါသည္။
က်ဆုံးသည့္ေန႔အထိ ေအာင္ဆန္းတြင္ ထိုစိတ္ဓာတ္အျပည့္အ၀ရွိပါသည္။ ထိုစိတ္ဓာတ္ (၀ါ)သေဘာ
ထားႀကီးမႈေၾကာင့္ပင္ သူ၏လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ား ေအာင္ျမင္ျခင္းျဖစ္ေပသည္။
ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ဘ၀ကပင္ ေအာင္ဆန္းသည္ တိုင္းျပည္လြတ္လပ္ေရးအတြက္ျပင္ဆင္
ေနသူ ျဖစ္ပါသည္။ ျပင္ဆင္ရာ၌ အဖက္ဖက္မွ ျပင္ဆင္ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ေခါင္းေဆာင္မႈေပးႏိုင္ေအာင္
ပညာအရည္ခ်င္းႏွင့္ျပည့္စုံေစရန္ ျပင္ဆင္ရုံမက လြတ္လပ္ေရးတိုက္ပြဲတစ္လွ်ာက္တြင္ ေတြ႕ႀကဳံခံစား
ရမည့္ဒုကၡအမ်ဳိးမ်ိဳးကို ရင္ဆိုင္ႏိုင္ရန္လည္းျပင္ဆင္သည္။
ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္အေနျဖင့္တ-က-သတြင္အိပ္၊တ-က-သတြင္စားသည္ကမ်ားပါ သည္။အိပ္ေသာအခါ ေမြ႕ယာကုတင္ေပၚမွာမအိပ္။တန္းလ်ားခုံေပၚမွာ ျခဳံစရာခင္းစရာမပါဘဲ
အိပ္ေလ့ရွိသည္။ တ-က-သ၏ဖြားဘက္ေတာ္အေစာင့္ ဦးကံသိန္းက မၾကည့္ရက္သျဖင့္ အိပ္ရာခင္း
ေပးေသာအခါ “က်ဳပ္ကႏိုင္ငံေရးလုပ္မ့ဲလူ ေထာင္ထဲကထြက္ရမွာမဟုတ္ဘူး ဒါေၾကာင့္ ခုကတဲက်င့္ ေနတာ”ဟု ေျပာ၍ လက္မခံေပ။ ေက်ာင္းပိတ္ရက္မ်ားအတြင္း ေတာလက္ေက်းရြာမ်ားသို႔
သြားေရာက္ေလ့လာ၍ ျပန္ေရာက္လွ်င္ ေသြးခ်င္းသားခ်င္းမ်ားျဖစ္ၾကေသာ ေတာင္သူလယ္ သမားမ်ား မည္မွ်ဆင္းရဲၾကပုံကို ေျပာျပေလ့ရွိသည္ဟု ဦးကံသိန္းက ကၽြန္ေတာ့္အားေျပာျပ ဘူးပါသည္။
ႏိုင္ငံေရးအစစ္အမွန္ဟူသည္ စည္းစိမ္ရွိသည့္အလုပ္မဟုတ္ ဒုကၡအျပည့္ျပည့္နက္ေနသည္ကို ေအာင္ဆန္းေကာင္းစြာသိသည္။ သိသည့္အတိုင္း ထိုဒုကၡမ်ားကို ရင္ဆိုင္ႏိုင္ရန္ ေက်ာင္းသားဘ၀က ပင္ ျပင္ဆင္ခ့ဲသည္။ ေအာင္ဆန္းသည္ မ်က္စိကန္းတေစၦမေၾကာက္ မိုက္ရူးရဲလုပ္တတ္သူမဟုတ္ေပ။
အဂၤလိပ္စာေပ၊ ဥေရာပရာဇ၀င္ ႏိုင္ငံေရးေဗဒတို႔ကို သင္ယူခ့ဲေသာ ေအာင္ဆန္းသည္ ၁၉၃၇-ခုမတ္လတြင္ ဘီေအစာေမးပြဲေအာင္ျမင္ပါသည္။ ဘီေအေအာင္သည့္အထိ စာေမးပြဲ တစ္ခါမွ မက်ဘူးေပ။ သို႔ေသာ္လည္း ေနာက္ႏွစ္တြင္ကား ေက်ာင္းသားကိစၥ ႏိုင္ငံေရးကိစၥတို႔ကို အခ်ိန္ျပည့္ ေဆာင္ရြက္ ေနရသည္ျဖစ္ရာ စာက်က္ခ်ိန္မရသျဖင့္ ဘီအယ္လ္(ဥပေဒပညာ) ပထမႏွစ္ စာေမးပြဲတြင္ ရွဳံးပါသည္။ ေအာင္ဆန္း၏ပထမအႀကိမ္ရွဳံးျခင္းႏွင့္ ေနာက္ဆုံးအႀကိမ္ရွဳံးျခင္းေပတည္း။
ထိုႏွစ္ ၁၉၃၇-၃၈တြင္ ေအာင္ဆန္းသည္ တ-က-သ၏ ဒုတိယဥကၠ႒အျဖစ္ပင္ ဆက္လက္ ေဆာင္ရြက္ပါသည္။ ဥကၠ႒ျဖစ္ထိုက္ေသာ္လည္း မလုပ္ရသျဖင့္ စိတ္ေကာက္မသြားဘဲ ေပးအပ္သည့္ တာ၀န္ကို ေက်ပြန္စြာ ေဆာင္ရြက္ပါသည္။ ထို႔ေနာက္ ၁၉၃၈-၃၉တြင္ ေအာင္ဆန္းကို တ-က-သ၏ ဥကၠ႒အျဖစ္ တင္ေျမွာက္ၾကေလသည္။
(စာေရးသူ-ဗိုခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏အကိုအရင္း-ဦးေအာင္သန္း)
တင္ျပသူ၏အမွာစာ- အမွတ္မထင္ သူငယ္ခ်င္းအခန္းထဲမွ ေအာင္သန္း၏ေအာင္ဆန္း စာအုပ္ကို ဖတ္လိုက္ရ၍ လူတိုင္းဖတ္သင့္ေသာစာအုပ္ျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ မိမိရဲ႕ဘေလာ့ဂ္ႏွင့္ မိမိေရးေနေသာ ဆိုဒ္မ်ားမွတင္ျပေပးလိုက္ရပါသည္။ အမွားမ်ားေတြ႕ပါကခြင့္လြတ္ေပးပါရန္ ေမတၱာရပ္ခံအပ္ပါသည္။

(အပိုင္းခြဲ၍တင္ျပပါမည္)
နႏၵလ်န္-ေရႊမိုးညွင္း